شهرستان ثلاث باباجانی

ریشه نام شهرستان ثلاث باباجانی

نام این شهرستان که در زبان محلی به صورت «سلاسی‌ باوه‌ جانی» نوشته و تلفظ می‌شود برگرفته از وجود سه طایفه بزرگ است که از دیرباز در این منطقه زندگی می‌کرده‌اند؛ این طایفه‌ها «سه‌ گانه‌ قبادی، ولدبیگی و باباجانی» هستند که طایفه باباجانی به دلیل بزرگی، جمعیت زیاد و در دست داشتن حکومت‌های محلی، نام خود را بر این منطقه نهاده است.

نام تاریخی این شهرستان در پیش از اسلام «درنه» بوده که برگرفته از شهر باستانی و مرکز حکومت درنه است؛ امروزه نام درنه تنها بر روستای کوچکی اطلاق می‌شود که یادگار آن دوران است.

قدمت شهرستان ثلاث باباجانی

پیشینه این شهر به شهر باستانی درنه و چند هزار سال پیش می‌رسد؛ دو تن از شخصیت‌های تاریخی که در روزگاران کهن از شهر درنه و منطقه ثلاث باباجانی بازدید کرده و در سفرنامه‌های خود درباره این شهر نوشته‌اند، هرودت و بطلیموس بوده‌اند.

در دوره‌های تاریخی اخیر نیز در بسیاری از کتاب‌ها، نام‌ها و موقعیت‌های سیاسی‌ – اجتماعی این شهرستان شرح داده شده است؛ برای نمونه، در دوران مشروطه بخش باباجانی و بخش ثلاث از بلوک‌های مهم در کردستان ایران بوده‌اند.

همچنین در دوره‌های نزدیک به امروز، و پیش از جدایی و استقلال این شهرستان از جوانرود در سال هشتاد و یک، شهرستان باباجانی یکی از مهم‌ترین بخش‌های استان پنجم یعنی کرمانشاه بوده است.

اقلیم شهرستان ثلاث باباجانی

اقلیم این شهر ترکیبی از کوهستان و دشت و دارای آب‌ و هوایی به نسبت گرمسیری است؛ شهرستان ثلاث باباجانی طبیعتی چهار فصل دارد و در همه فصل‌های سال می‌تواند میزبان گردشگران باشد؛ این ویژگی افزون بر وسعت سرزمینی شهرستان، به این امر برمی‌گردد که ثلاث مانند دیگر مناطق مرزی استان کرمانشاه، از سمت شرق به آب‌ و هوای سرد و کوهستانی زاگرس و از سمت غرب به اقلیم گرم و صحراهای عراق متصل است و چنین موقعیتی باعث وجود انواع آب‌ و هوا از سرد تا معتدل و گرم شده است.

کوه دالاهو و دامنه‌های آن در فصل تابستان، دشت‌های «بمو و ازگله» در زمستان و بیش‌تر مناطق شهرستان در پاییز و بهار، بازدید و گردش در شهرستان را امکان‌ پذیر می‌کند.

جاذبه‌های گردشگری شهرستان ثلاث باباجانی

این شهرستان به دلیل موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی مناسب، در بخش گردشگری طبیعی و تفریحی بسیار غنی بوده، در فصل‌های زمستان و بهار دارای مناظر و چشم‌اندازهای منحصر به‌ فردی است.

گردنه‌های طبیعی «سیاتایر»، «یک‌ شبی» و «مله‌ سراژین» از جمله چشم‌اندازها و زیبایی‌های خیره‌ کننده این منطقه در فصل بهار است؛ «چشمه‌ ریزه» یکی از چشمه‌های معروف آب‌ درمانی در ثلاث باباجانی است که در نزدیکی شهر تازه‌ آباد پدید آمده و با توجه به طبیعت زیبای اطراف چشمه، هر ساله از گوشه‌ کنار ایران میزبان گردشگران و علاقه‌ مندان به طب سنتی است.

بخش کوهستانی این شهرستان شامل کوه‌های شیفیله، دالاهو، قجر، سارون، بنی‌گز و بمو است که هر کدام جاذبه‌های خاص خود را دارند و در پوشش گیاهی و تنوع زیست جانوری، بسیار بکر و غنی هستند؛ کوهستان بمو یکی از این مناطق حفاظت شده است که به عنوان منطقه شکار و حریم زیستی انواع حیوانات وحشی منحصر به‌ فرد است.

از دیگر زیبایی‌های شهرستان ثلاث باباجانی و دشت‌های آن باید به فراوانی دره‌ها و نوع و شکل ویژه آن‌ها اشاره نمود که ناشی از چین‌خوردگی‌های طبیعی در رشته زاگرس در این منطقه است و منظره‌های شگفتی با ناهمواری‌های طبیعی پدید آورده است.

دشت‌های گسترده و پر وسعت جگیران و سرقلعه، سد هواسان، سراب‌های نیرژ، شیان و هلول از دیگر جاذبه‌های دیدنی و مناطق گردشگری در شهرستان ثلاث باباجانی است.

فرهنگ، سنت و زبان مردم ثلاث باباجانی

شهرستان ثلاث باباجانی به این دلیل که، در تلاقی سه فرهنگ هورامی، گورانی و یارسانی قرار گرفته، دارای تنوع بالا و هم‌ زیستی زیبایی در جلوه‌ها و نمودهای فرهنگی است.

مردم این شهرستان وسیع، به زبان‌ کردی در گویش‌های سورانی – جافی و گورانی – کلهری تکلم می‌کنند و دین آن‌ها اسلام است که در قالب مذاهب سنی، شیعه و یارسانی در میان بافت جمعیتی توزیع شده است.

تقسیمات مردم‌ شناختی در این شهرستان بیش‌تر بر مبنای طایفه و ایل است، از فرهنگ سنتی و قدیمی کوچ‌ نشینی و کشاورزی مایع می‌گیرد؛ «خانا قبادی» شاعر منظومه کردی خسرو شیرین و اولین مترجم قرآن به کردی از اهالی روستای درنه است؛ «عبد الرحیم تایجوزی» یا همان مولوی کرد، شاعر و ادیب مشهور اهل ثلاث بوده؛ «عبد الکریم فانی خانه‌ شوری» عالم دینی هم از جمله مشاهیر فرهنگی در شهرستان ثلاث باباجانی است.