روستای سرخه دیزه
درباره روستای سرخه دیزه
روستای سرخه دیزه در نزدیکی شهر کرند غرب و از توابع شهرستان دالاهو در بخش مرکزی این شهرستان است. این روستا در مسیر بزرگراه، راه کربلا و در حدفاصل شهرهای کرند غرب و شهرستان سرپل ذهاب واقع شده است و فاصله آن از هر یک از این دو شهر نزدیک به سی کیلومتر است.
روستای سرخه دیزه در اقلیمی کوهستانی و به نسبت سردسیری واقع شده و در دامنه‌های کوهستان دالاهو از سلسله کوه‌های زاگرس قرار گرفته؛ این روستا دارای طبیعتی بسیار زیبا، بکر و با آب و هوای باران‌زا است و دشت‌ها، دامنه‌ها و کوهستان‌های این ناحیه با جنگل‌های بلوط پوشیده شده‌انذ.
ریشه نام روستای سرخه دیزه
در مورد وجه تسمیه و معنای نام روستا می‌توان چند قرائت را معتبر دانست؛ لفظ «سرخه» هم به معنای رنگ سرخ بوده و هم به معنای نوعی درخچه بومی و نیز نام مکان آمده است.
از طرفی لفظ «دئزه» در زبان کردی هم به معنای رنگ سیاه و تیره است و هم به عنوان پسوند شباهت به کار می‌رود که در هر دو صورت همان لفظ «دیزه» در زبان‌های ایرانی است که در فارسی امروز در واژه‌هایی چون «شب دیز» (اسب خسرو پادشاه ساسانی) باقی مانده است.
از سوی دیگر لفظ «دئز» یا «دئزه» به معنای دژ و قلعه نیز آمده و به احتمال صورت دیگری از واژه «دیزج» است که امروزه نام قلعه‌ای در سلطانیه زنجان است؛ به هر روی نام سرخه دیزه می‌تواند به معنای سرخ و سیاه، مکان رشد نوعی درختچه، مکانی به رنگ سرخ، دژ سرخه یا قلعه سرخ و… باشد.
قدمت، جاذبه‌ها و فرهنگ روستای سرخه دیزه
با توجه به آثار و باقی مانده‌های قلعه‌ها و دیگر سازه‌های ساسانی در این منطقه و با توجه به نزدیکی این روستا به سرپل ذهاب و مسیر جاده ابریشم، می‌توان با یقین گفت که قدمت این روستا و مناطق پیرامونی آن به اعصار باستانی دور می‌رسد و دست کم در زمان ساسانی یکی از مراکز جمعیتی و از جمله سکونتگاه‌های بزرگ منطقه بوده است.
از مهم‌ترین آثار گردشگری و جاذبه‌های این روستا باید به قلعه سرخه دیزه یا همان «سرخه دژ» اشاره کرد که یکی از بزرگ‌ترین قلعه‌های دفاعی در زمان ساسانیان بوده است و امروزه بخش زیادی از دیواره‌ها و پی و زیربنای آن باقی مانده است.
شهرستان دالاهو و به ویژه روستای سرخه دیزه از طبیعت کوهستانی و بکری برخوردار است و بسیاری از جاذبه‌های طبیعی – تفریحی استان کرمانشاه در این شهرستان واقع شده‌اند.
از این جاذبه‌ها می‌توان به روستای حریر و روستای شالان اشاره نمود که هر دو این روستاها نیز، مانند روستای سرخه دیزه از جمله روستاهای هدف گردشگری هستند.
اهالی روستای سرخه دیزه از فرهنگی اصیل و بسیار غنی برخوردارند که نتیجه آمیختگی فرهنگ و نژاد کردی با آیین یارسانی و زبان گورانی است. مردمان این منطقه از نظر زبانی زیرگونه کردی کلهری با گویش گورانی هستند و از نظر آیینی و باورهای مذهبی پیرو مذهب یارسان یا همان اهل حق می‌باشند.
آداب و رسوم در روستای سرخه دیزه
مردم این روستا بیشتر در کار کشاورزی، باغداری و گاهی نیز دامپروری هستند بنابراین آداب و رسوم سنتی و طایفه محور داشته، از طرف دیگر و به تبع آیین یارسانی، دارای مناسک، آداب و رسومات خاص خود هستند.
از این رسومات ویژه می‌توان به عید خاوه‌ن‌کار (صاحب دنیا)، ایام روزه سه روزه، عید نو و… اشاره نمود. از دیگر مظاهر فرهنگی و رسومات آیینی این مردم باید به ساختن، نواختن و سرودن تصنیف‌ها و مقام‌های موسیقی در ساز تنبور اشاره کرد که به صورت سینه به سینه در طول نسل‌ها و در تمام افراد هر خانواده نهادینه شده، چنانچه کودکان نیز در نواختن مقامات تنبور چیره دست و قوی پنجه هستند.
آوازهای محلی مانند هوره، مور، چه مه ری و… را نیز باید به این نمادهای فرهنگ مردمی افزود که در میان تمام طوایف و مناطق دیگر کردزبان مشترک هستند.
صنایع دستی و سوغات روستای سرخه دیزه
علاوه بر ساز تنبور، شمشال (نوعی فلوت)، دوزه له (دو نی)، دهل و تنبک که بخشی از دست ساخت‌ها و فرآورده‌های سوغاتی این روستا هستند، باید به بافت انواع جاجیم، گلیم، چیغ (حصیر)، بافت انواع گیوه، دوخت لباس‌های محلی مردانه و زنانه، و ساختن انواع کلاه‌ها و بالاپوش‌های نمدی نیز اشاره کرد.
به این سوغاتی‌ها و صنایع دستی می‌توان محصولات غذایی و لبنی را نیز افزود؛ محصولاتی مانند شیر، کشک، ترخینه، دوغ، سرشیر، خامه، آغوز، ماست، روغن حیوانی؛ و همچنین انواع نان‌های محلی و کلوچه‌های سنتی مانند بژی، برساق، نان‌گرده، نان‌ساجی و… که به شیوه‌ای سالم و ارگانیک و به دست دختران و زنان روستایی تهیه می‌شوند.
مکان های دیدنی نزدیک به روستای سرخه دیزه
شهرستان دالاهو و به خصوص مسیر کرند غرب به روستای سرخه دیزه و تا سرپل ذهاب یکی از زیباترین مسیرهای گردشگری در سامانه کرمانشاه گشت است و بسیاری از جاذبه‌های گردشگری تاریخی، مذهبی، طبیعی و تفریحی استان کرمانشاه در این مسیر واقع شده است؛ که یک دلیل آن وجود کوهستان دالاهو و اقلیم با صفای آن است و دلیل دیگر پراکندگی آیین یارسانی و وجود مقبره و بارگاه بزرگان این آیین است.
بنابراین در دور و نزدیک سرخه دیزه تعداد بسیاری از جاذبه‌های گردشگری واقع شده‌اند که شماری از آن‌ها به شرح زیر می‌آیند:
- آبشار پیران، آبشار ریژاو (ریجاب)، تفریحگاه ریجاب، چشمه غسلان و…
- روستای زرده، روستای بان زرده، روستای پیران، روستای شالان، زیج منیژه و…
- روستای حریر، آرامگاه ابودجانه، زیارتگاه بابایادگار، قلعه یزدگرد، مسجد عمر و…
پیشنهاد کرمانشاه گشت در سفر به روستای سرخه دیزه
از زیبایی‌های سفر به سرخه دیزه که پیشنهاد می‌شود گردشگران از این زیبایی‌ها بهره‌مند شوند یکی وجود کوه‌ها، دامنه‌ها، دشت‌ها و باغ‌ها و طبیعت این روستا است و دیگری فرهنگ پوشاک مردم روستا که زنان و مردان گردشگر می‌توانند تهیه و خریداری نموده و به یادگار به شهر و محل زندگی خود ببرند.
از پوشاک‌های مردانه می‌توان عرق چین، سربند، که رواسی، فه قیانه، کوله بال، فه ره جی، قه با و پاپووش و گیوه را نام برد و از پوشاک مخصوص زنان و دختران باید به سوخمه، شال، سه لته، زه وون، سه روه‌ن، کوله نجه، یه ل، خفتان و جافی اشاره نمود.
همچنین یکی از نام‌آورترین محصولات صنایع دستی در این روستا که شهرت کشوری و جهانی دارد قالی دست بافت آن است که با طرح‌ها و رنگ‌های اصیل کردی بافته و به زیبا پسندان ارائه می‌شود.
اقامتگاه های روستای سرخه دیزه
در سفر به روستای سرخه دیزه کجا اقامت کنیم؟
گالری تصاویر روستای سرخه دیزه
