شهرستان دالاهو
درباره دالاهو
شهرستان دالاهو از سال ۱۳۸۴ از شهرستان اسلام آباد غرب جدا و به شهرستان مستقلی تبدیل شد. دالاهو در غرب شهر کرمانشاه و شرق شهرستان سرپل ذهاب قرار گرفته و با شهرستان اسلام آباد غرب و شهرستان گیلان غرب از جنوب، و شهرستان ثلاث باباجانی از شمال همسایه است.
شهرستان دالاهو دو بخش دارد؛ بخش مرکزی با مرکزیت شهر کرند غرب و بخش گهواره؛ مهم‌ترین دهستان‌های آن «ریجاب» و «بان زرده» در بخش مرکزی و دهستان‌های «گوران و قلخانی» در بخش گهواره هستند.
ریشه نام شهرستان دالاهو
دالاهو نام خود را از کوهستان و قله معروف دالاهو گرفته است که بزرگ‌ترین کوهستان و بلندترین قله در این شهرستان است. طبق روایتی زبان شناختی، واژه «دالاهو» از دو جزء «دال» که پرنده‌ای شکاری یا عقاب است و «هو» ترکیب یافته است و جزء «هو» نیز هم ریشه «هووگه» به معنای خانه و محل زندگی است؛ بنابراین گویا لفظ «دالاهو» به معنای «خانه عقاب» یا «مأوای عقاب» است.
البته روایتی باستان شناختی نیز بر آن است که «دالاهو» همان «بالاهوتا» یا «بالاهوته»، شهر باستانی و مرکز پادشاهی سلسله عیلامی است که در هزاره دوم پیش از میلاد حکم‌رانی می‌کرده‌اند.
قدمت شهرستان دالاهو
قدمت و تاریخ شهرستان دالاهو، به دلیل همجواری با سرزمین «حلوان» یا سرپل ذهاب امروزی، به هزاره‌های پیش از اسلام و تا سلسله «آنوبانی‌نی» برمی‌گردد؛ قلعه بزرگی متعلق به دوره ساسانی در روستای سرخه دیزه؛ ایوان مسقف و سنگی «تاق گرا» متعلق به دوران ماد که در تنگه «پاتاق» یا دروازه زاگرس قرار دارد و آثار زیادی مانند «برج خاموشان»، «بان مه زران»، «قلعه ویرانه» و «قلعه یزدگرد» و بسیاری آثار و مکان‌های باستانی از قدمت زیاد و کهنسالی سرزمین دالاهو حکایت دارد.
همچنین وجود خانقاه‌ها، بقعه‌ها و اماکن مقدس و پرشماری چون «بابایادگار»، نشان از تمدن و رونق شهر دالاهو در دوره‌های پس از اسلام می‌دهد؛ مانند «مسجد عبدالله بن عمر» که به نام فرزند خلیفه دوم و به دست وی ساخته شده است و یا «مقبره ابودجانه» که متعلق به یکی از صحابه رسول اسلام است.
اقلیم شهرستان دالاهو
شهرستان دالاهو منطقه‌ای کوهستانی، خوش آب و هوا و دارای طبیعتی زیبا از رشته کوه زاگرس است و مسیر اصلی ایران به عتبات، یا جاده «راه کربلا» از این شهرستان می‌گذرد.
طبیعت، اقلیم و آب و هوای شهرستان دالاهو بدون شک از کم‌نظیرترین جاذبه‌های گردشگری طبیعی – تفریحی در استان کرمانشاه و چه بسا در ایران است.
کوهستان‌ها و قله‌های دالاهو، نوا و قاضی، در کنار روستاهای بان زده، شالان، ریجاب و سرخه دیزه، و همجوار با مجموعه‌ای از آبشارها، چشمه‌ها و رودخانه‌ها، همراه با باغ‌های انبوه میوه و دشت‌های پوشیده از سبزه و گل زاران، بهشتی نادر را در یک موزه طبیعی گرد آورده‌اند.
در فصل‌های بهار و تابستان بازدید از شهرستان دالاهو و گشت و گذار در روستاها، دامنه‌ها و باغ‌های آن، بی‌گمان بهترین خاطرات و شیرین‌ترین لحظات را در خاطر گردشگران حک خواهد کرد.
چشمه‌های طبیعی نره کانی و میری حصار و سراب‌های قورچی واشی، گوراجوب و سفرشاه و رودخانه‌های ریجاب و الوند که از دل باغ‌های دالاهو می‌گذرند چشمان بیننده را به زیبایی خویش خیره می‌کنند.
جاذبه‌های گردشگری شهرستان دالاهو
شهرستان دالاهو در همه حوزه‌های گردشگری، تاریخی، مذهبی، تفریحی و طبیعی، بی شک دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است؛ نخستین ویژگی آن طبیعت بکر، بی‌نظیر و متنوع این شهر است که در ادبیات گردشگری زبان‌زد خاص و عام شده است.
ویژگی دوم؛ غنای بالای صنایع دستی و محصولات فرهنگی است؛ دیگر ویژگی برجسته شهرستان دالاهو، فراوانی آثار تاریخی و جاذبه‌های مذهبی و ترکیب این دو با یگدیگر است، به عبارتی دیگر شهرستان دالاهو از معدود سرزمین‌هایی است که اماکن و جاذبه‌های مذهبی آن، در عین حال شأن و اعتبار تاریخی نیز دارند.
بابایادگار، چشمه غسلان، چهل تن، هفت تن، ابودجانه، دره هونان، قلعه تاش خیزی، بهشت و دوزخ، رودخانه زمکان، پارک امیر، تپه چیا، دریاچه رشمینه، منطقه ریجاب و دشت حریر نمونه‌هایی از جاذبه‌های گردشگری در شهرستان دالاهو می‌باشد.
فرهنگ، زبان و دین مردم دالاهو
فرهنگ مردم شهرستان دالاهو همانند دیگر شهرستان‌های استان کرمانشاه رنگارنگ، اصیل و برگرفته از زندگی نیاکانی است؛ مردم دالاهو به زبان کردی با سه گویش گورانی، کلهری و جافی صحبت می‌کنند؛ هرچند که مقداری هم گویش هورامی دارند.
از نظر دین و مذهب، بیشتر مردم در شهرستان دالاهو دارای آیین یارسانی (به اصطلاح اهل حق) هستند و اقلیت بسیار کمی نیز از مذهب تسنن پیروی می‌کنند.
آرامگاه‌های پیر بنیامین، پیر موسی، بهلول و شمس الدین حیدری از جمله آرامگاه‌های بزرگان یارسانی در این شهرستان هستند؛ از دیگر مظاهر فرهنگی دالاهو که بسیار معروف است فرهنگ موسیقی و تنبور نوازی و تنبور سازی در این شهرستان است که مرکز ملی تبور لقب گرفته است.
همچنین افرادی چون علی اکبر مرادی (موسیقیدان)، رشید یاسمی (شاعر)، طاهر یارویسی (سازنده تنبور) و درویش قلی کرندی (شاعر و عارف) از بزرگان و مفاخر ادبی – هنری در شهرستان دالاهو هستند.
مکان های دیدنی شهرستان دالاهو
غذاخوری‌های دالاهو
آداب و رسوم مردم شهرستان دالاهو
همان گونه که پیشتر گفته شد گهواره بخشی از شهرستان دالاهو است، بیشتر مردم شهرستان گهواره، یارسان (اهل حق) و دارای آداب، سنن، آیین‌ها و رسوم متاثر از آیین «یاری» هستند.
آیین یارستانی؛ یارسان یا یاری نوعی باور دینی است که آمیزه‌ای از ادیان ایران باستان و مذهب تشیع بوده، پیروان این آیین را «یار» گویند؛ پیر بنیامین، داود، پیرموسی، خاتون دایراک و بابایادگار از جمله بزرگان و مقام‌های آیین یارسان هستند.
از آداب و رسوم ویژه شهرستان گهواره که منحصر به آیین یارسانی است روزه سه روزه است؛ بعد از سپری شدن روز سوم هر خانواده گوسفندی قربانی کرده، لقمه‌هایی از گوشت پخته به نام «نواله» یا «موچه» درست کرده و در جشنی مفصل این خیرات را پخش می‌کنند؛ ارزش این خوراک تا جایی است که «نواله» در عروسی، عزا و در جشن «خاوه‌‌ن‌کار» غذای اصلی است.
مردان یارستانی سبیل خود را بلند کرده، کوتاه کردن و تراشیدن آن را بد می‌دانند، اساس این باور در روایتی است با این مضمون که «خنجر بر سبیل حضرت علی کارگر نبوده است». پهن کردن و در معرض دید گذاشتن لباس‌های فرد تازه فوت شده نیز از رسم‌های عزاداری این مردمان است.
تنبور نوازی در مراسم‌های عزا، شادی و روزهای خاص سال یا اعیاد نیز از برجسته‌ترین مناسک مردم یارسان شهرستان دالاهو است؛ همچنین کلام خوانی از دیگر مناسک آنان است که در اماکن متبرکه، دسته‌های تنبور نوازان با تعداد زیاد شرکت می‌کنند و مقام‌های موسیقیایی کردی را با اشعار دینی می‌خوانند.
«عیده‌که» عیدی است که در آن خروس «نذر» را که حیوان مقدسی است قربانی کرده دم آن را بر در خانه می‌آویزند و در کنار آن با انار و دیگر میوه‌ها و برنج پخته از مهمانان پذیرایی می‌کنند.
جشن چهارشنبه سوری در آخر سال، جشن نوروز و جشن‌های مذهبی از دیگر آداب و رسوم شهرستان دالاهو هستند که مانند دیگر نقاط استان کرمانشاه، شکل و سبک اجرای آن‌ها از رنگ و بوی خاص آن منطقه و از فرهنگ مردم برآمده است.
شهرستان دالاهو در کنار مردم یارستانی، دارای اقلیتی بسیار اندک از یهودیان، شیعیان و اهل تسنن و همچنین کولیان می‌باشد که در نهایت آرامش و رواداری و به دلیل اشتراک در زبان و نژاد در جوار هم زندگی می‌کنند.
آداب پوشش شهرستان دالاهو همانند دیگر نقاط منطقه است و برای نمونه می‌توان از این تن‌پوش‌ها با نام محلی یاد کرد: سربند (سروین)، روپوش (ماشنه)، جلیقه بدون آستین (سخمه)، نوعی قبای زنانه (زه‌وون)، جلیقه آستین دار (سلته) و… .
مراکز درمانی شهرستان دالاهو
صنایع دستی و سوغات شهرستان دالاهو
شهرستان دالاهو از نظر صنایع دستی و سوغات جایگاه ویژه‌ای در استان کرمانشاه دارد؛ علاوه بر صنعت چاقو سازی و تنبور سازی که شهرت کشوری و جهانی دارند، دیگر صنایع دست ساز مثل سیخ کباب سازی، منقل سازی، انواع ساج برای پختن نان، صندلی‌های تزیینی، چهارپایه‌ها، کتری‌های بزرگ و کوچگ و… نیز در شهرستان دالاهو ساخته و تولید می‌شوند.
همین تنوع در دست‌سازهای سنتی‌تر مانند گلیم و چیغ، موج و انواع زیرانداز، گیوه، کلاه و تن‌پوش‌های نمدی هم در دالاهو دیده می‌شود. مردم شهر کرند غرب بر این باور هستند که کاوه، اسطوره آهنگری زاده این شهر است.
این باور برگرفته از اهمیت صنعت و صنایع دستی فلزی و غیر فلزی در این شهرستان است؛ افزون بر ساخت آلات و ابزار متنوع کشاورزی، چاقوی دالاهو و به ویژه چاقوی کرند غرب از کیفیت و سبک و شکل ویژه‌ای برخوردار است که در کنار سوغاتی‌های خوراکی می‌تواند بهترین گزینه برای خرید و استفاده گردشگران باشد.
اهمیت ساز تنبور نیز چنان است که از دالاهو به عنوان شهرستان و مرکز ملی تنبور یاد می‌شود؛ ساز و مقام‌هایی که قدمت دست‌کم شش هزار ساله در این منطقه دارند؛ خانه تنبور در روستای «بان‌زه‌لان» نمادی از اهمیت این ساز و نغمه‌های آن در میان مردم دالاهو است.
پیشنهاد کرمانشاه گشت در سفر به شهرستان دالاهو
از امتیازات شهرستان دالاهو برای گردشگری یکی؛ وسعت کم شهرستان به نسبت دیگر شهرستان‌های استان است، که باعث می‌شود در کم‌ترین زمان از بخش زیاد یا تمامی جاذبه‌های آن دیدن کنید؛ امتیاز دیگر این شهرستان همجواری جاذبه‌ها و مکان‌های گردشگری تاریخی، مذهبی، طبیعی و تفریحی است.
بنابراین سامانه کرمانشاه گشت به تمام گردشگران پیشنهاد می‌دهد که در بازدید از شهر و منطقه کرند غرب از بازار صنایع دستی آن دیدن کرده، از مراکز بوم گردی نیز استفاده نمایند.
در شهر گهواره که مرکز شهرستان بوده و یا در دیگر مناطق، مانند روستاهای «بان زرده» و «ریجاب»، باغ‌ها و طبیعتی بکر همراه با چشمه‌ها و آبشارهای طبیعی در کنار مقبره‌ها و جاذبه‌های مذهبی چون بابایادگار، مسجد عبدالله بن عمر، چشمه‌غسلان و… قرار دارند؛ بنابراین در حین دیدن از مناظر طبیعی و اتراق کردن در باغ‌های میوه و بازدید از زیبایی‌های طبیعی چون آبشارها و چشمه‌ها، پیشنهاد می‌شود از بناهای تاریخی نزدیک این مناطق طبیعی نیز دیدن نمایید.
آثار باستانی مانند سرخه دیزه، تاق گرا، بان زه رده، برج خاموشان و قلعه یزدگرد شکوهی تاریخی را نمایش می‌دهند؛ از دیگر سوی به دلیل وجود انواع فروشگاه‌ها در مسیر گردشگری و در داخل روستاها، به نیت کمک به اهالی، پیشنهاد می‌شود خریدهای سوغاتی و معیشتی خود را در باغ‌ها و همین فروشگاه‌ها و مغازه‌های روستایی انجام دهید.
در نهایت اگر وسایل ابتدایی و ساده سفر را به همراه داشته باشید می‌توانید در هر نقطه‌ای از شهرستان دالاهو و در هر باغ و دشت و دمنی اتراق کرده، کمپ گروهی، خانوادگی و انفرادی بزنید؛ چرا که جای جای شهرستان دالاهو در نهایت امنیت و آرامش و زیبایی و جذابیت می‌تواند هدف گردشگری و نقطه اتراق موقت مناسبی باشد.
در سفر به دالاهو کجا اقامت کنیم؟
گالری تصاویر شهرستان دالاهو
درود بر شما
نمیدونم کی این کارقشنگ و زیبا رو انجام داده این عکس واین اطلاعات و آدرس و اینا هرکس بوده دلش شادتنش سلامت🙏
همه ی محتوای تولید شده در این سایت توسط همکاران ما در مجموعه کرمانشاه گشت به صورت اختصاصی تهیه شده است. سپاس از ثبت دیدگاهتون.