روستای نجوبران
درباره نجوبران
روستای نجوبران (نژی وران) از جمله روستاهای هدف گردشگری در استان کرمانشاه است که در شهرستان هرسین و بخش بیستون واقع شده است؛ موقعیت جغرافیایی این روستا در دامنه کوه بیستون بوده و در بیست و پنج کیلومتری شهر هرسین و سی و پنج کیلومتری شهر کرمانشاه قرار گرفته است.
روستای نجوبران در حد فاصل کوه «په رئاو» و دره «گول ده ره» (گل دره) و از سمت دیگر با دره «سه ره وله» (تفریحگاه) و رودخانه دینور محدود و محصور شده است.
ریشه نام روستای نجوبران
در مورد نام و لفظ «نجوبران / نژی وران» باید گفت که با تخفیف آوایی حرف «ژ» به حرف «ج» در بخش اول، و تبدیل حرف «و» به حرف «ب» در بخش دوم و با تبعیت از لحن و آوانگاری فارسی و به غلط، به «نجوبران» ترجمه شده است؛ در حالی که جزء «نژی» در زبان کردی و یا «نوژی» در گویش لکی به معنای عدس بوده، و جزء «وه ران» در زبان کردی، صورت اصیل و پهلوی همان «خوران» از مصدر «خوردن» است؛ در نتیجه نام روستای نژی وه ران به صورت «نژی خوران» و به معنای «عدس خوران» میباشد و وجه تسمیه این نام بدون شک به اقلیم این روستا و محل کاشت عدس و مرغوبیت عدس در کشاورزی منطقه برمیگردد.
قدمت و جاذبههای روستای روستای نجوبران
قدمت و پیشینه روستای نجوبران تابعی از قدمت منطقه بیستون و هرسین است؛ بنابراین در طولانی بودن تاریخ سکونت انسانی و پیشینه تمدنی این روستا و منطقه آن، همین بس که آثار مکشوفه در غار شکارچیان و دیگر غارها نشان میدهد که سکونت انسانی در این سرزمین به دوران پارینه سنگی برمیگردد و افزون بر این پیشینه پیشا تاریخی، قدمت باستانی و پسا تاریخی منطقه و روستای نجوبران نیز، از آثار و کتیبههای بیستون و دیگر ابنیهها و سازههای باستانی پیرامونی پیداست.
به دلیل همین قدمت تاریخی باستانی از یک سو و به دلیل اقلیم مناسب و طبیعت غنی منطقه از سوی دیگر، تعداد زیادی از جاذبههای گردشگری متنوع در شعاع نزدیکی از روستای نجوبران وجود دارند و جدا از مجموعه میراث تاریخی بیستون که شهره جهانیان است باید به گوردخمه سرخ ده، گوردخمه برناج و گوردخمه اسحاق وند اشاره کرد که در نزدیکی روستای نجوبران حجاری شدهاند.
همچنین پل تاریخی نجوبران، سراب برناج، طبیعت اطراف روستای نجوبران و نیز باغها، دشتها و دامنههای بیستون که مشرف به روستا هستند از جمله جاذبههای گردشگرانهای هستند که در حریم و نزدیکی روستای نجوبران واقع گردیدهاند.
فرهنگ و سنت مردم نجوبران
از نظر فرهنگی و نمادهای فرهنگ مرمی، اهالی روستای نجوبران کرد زبان و با گویش لکی هستند، گویشی زیبا و غنی از نظر ادبیات شفاهی، که در پیوستار زبانی فرهنگی بینابین زبان و فرهنگ لری با زبان و فرهنگ کردی قرار گرفتهاند و به همین دلیل از هر دو سو دارای غنای فرهنگی بالا و اصیلی در زمینههای زبانی، ادبیاتی، موسیقایی و… هستند.
از نظر مذهبی دارای مذهب تشیع بوده، شاید در برخی از روستاها درصدی نیز یارسانی داشته باشند. از شاخصههای فرهنگ بومی مردم در روستای نجوبران باید به نوعی از مرثیهها و آوازهای اساطیری و حماسی اشاره نمود که بسیار زیبا و منحصر به خود اهالی هستند؛ از جمله این مرثیهها و آوازهای سوگ میتوان به «مور»، «پائه موری» و «ئاغامیرهو» اشاره کرد که همگی در قالب مقامهای موسیقایی و شعرهای فولکلور اجرا میشوند و نمونه بارز و مکتوب شده اشعار حماسی نیز همان شاهنامه لکی معروف است.
طبیعت و محیط روستای نجوبران از نظر اقلیم شناسی، نمونهای از تجمع و هم کناری مواهب طبیعی است؛ از قلهها و کوهسارانی مانند په رئاو و بیستون، از غارها و اشکفتها و چشمهها و آبشاران، از صخرهها و ستیغ و دیوارههای سنگی، تا دامنهها و دشتهای با خاک غنی و پرآب، تا رودخانههای خروشانی چون دینور و گاماسیاب، تا باغها و باغستانهای میوه و… همگی دست به دست هم داده و روستای نجوبران و منطقه گرداگرد آن را به پردیسی بیهمتا و یکه مبدل کردهاند.
آداب و رسوم در روستای نجوبران
آداب، رسوم، شعائر و مناسک ملی، قومی و مذهبی مردم در روستای نجوبران همچنان بر سبک و سیاق نیاکان ادامه داشته و توسط نسلهای جدید آموخته و ادا میگردد.
این رسمها و آیینهای سنتی و بومی، در عین حال که از فرهنگ عام کردی – لکی استان کرمانشاه تبعیت میکند، اما رنگ و بو و جلوه خاص روستایی و منطقه بومی خود را نیز به همراه دارد و چنین امری زیبایی و غنای آن را دو چندان کرده است.
از برجستهترین نمودهای این رسم و رسوم میتوان به نحوه سوگواری، مجالس پرسه (عزا)، جشنهای نوروز و سیزده به در و نیز به بازیهای سنتی اشاره نمود؛ بازیهایی مانند په لان (نشانه گیری)، قه مچان (یه قل دو قل)، کوره کوره (قایم باشک با چشم بند)، خط خطان (لی لی بازی)، گردهکانگلان (گردواندازی) و خوه مان شاره کی (خود قایم باشک) از جمله بازیهای محلی و بومی هستند که در روستای نجوبران و دیگر روستاها انجام میشود.
صنایع دستی و سوغات روستای نجوبران
معروفترین یا یکی از معروفترین سوغاتیهای روستای نجوبران که شهره به آن است سیب درختی بسیار مرغوبی است که کم و بیش نظیر ندارد.
از دیگر سوغاتیهای این روستا، علاوه بر محصولات کشاورزی و حبوباتی مانند جو، گندم و عدس، که مورد اخیر حتی در نام روستا نیز آمده است (نژی)، باید به فرآوردههای لبنی اشاره کرد و نیز غذاهای بومی و سنتی مانند خورشت سبزی، چلو گوشت، آش رشته، حلیم و خورشت خلال بادام.
پوشاکهای محلی دست دوز و دست بافت زنانه و مردانه، گیوه، گلیم، چیغ، حصیر، نوعی از سازهای بادی و ضربی، کلاه و کت و پالتو نمدی، و نانهای محلی و کلوچههای سنتی از دیگر اقلام تولید شده در روستای نجوبران هستند که توسط گردشگران و مهمانان روستا خریداری شده و به یادگار به شهر و خانههای خود میبرند.
مکان های مهم نزدیک به نجوبران
روستای نجوبران، شهر بیستون و شهرستان هرسین از مهمترین مسیرهای گردشگری در استان کرمانشاه هستند که توسط سامانه کرمانشاه گشت تعریف شده و اطلاعات مربوط به مکانها و جاذبههای آنها تحصیل و ارائه شده است.
این منطقه و مسیر گردشگری به دلیل وجود مجموعه میراث بیستون و نیز وجود دیگر آثار تاریخی، مذهبی و طبیعی و تفریحی در شهرستان هرسین، یکی از مناطق پربازدید در استان کرمانشاه است که برخی از این جاذبههای گردشگری به عنوان نمونه در زیر میآیند:
- گوردخمه برناج، سراب برناج، روستای برناج و…
- غار شکارچیان، غار مرآفتاب، غار مرتاریک، پل میانراهان و…
- فرهاد تراش، کاخ خسرو، کاروان سرای شاه عباسی، کاروانسرای ایلخانی، مجسمه هرکول و…
پیشنهاد کرمانشاه گشت در سفر به نجوبران
روستای نجوبران، مانند دیگر روستاهای هدف در استان کرمانشاه، علاوه بر وجود جاذبهها و امکاناتی مانند اقامتگاههای بوم گردی و… دارای جاذبههای منحصر به خود نیز میباشد که سامانه کرمانشاه گشت به گردشگران عزیز توصیه میکند گوشه چشمی نیز به این جاذبههای ویژه داشته باشند.
از جمله این جاذبهها در روستای نجوبران، وجود زیستگاههای طبیعی برای بسیاری از گونههای نادر گیاهی و جانوری است؛ جانورانی مثل بزکوهی، خرس، پلنگ، گرگ، روباه و… از جاذبهها و زیبایهایی حیاتوحش در محیط روستای نجوبران هستند.
از طرفی رشد و نمو گیاهانی همچون زالزالک، بلوط، انجیر، گلابی، آلو و آلبالوی وحشی و انواع گل و گیاهان دارویی و داروهای گیاهی گرفته شده از این گل و گیاهان از جاذبههای طبیعی این منطقه محسوب میشوند.
مهمتر اینکه روستای نجوبران دارای انواع میوهها، محصولات لبنی، محصولات کشاورزی، صنایع دستی، سوغاتیها، غذاهای محلی و کلوچههای سنتی، پوشاک و زیورآلات دست دوز و دست بافت و… است و گردشگران میتوانند با تهیه و خرید این محصولات، به هموطنان و میزبانان خود در معیشت و زندگی اقتصادی کمک کرده و نیز در محافظت از مناطق گردشگری و روستاهای هدف، و در بهینه سازی خدمت رسانی به مهمانان و مسافران، یاریگر میزبانان خود و افراد بومی باشند.