نقش برجسته گودرز
درباره نقش برجسته گودرز
بالا سر نقش برجسته مبارزه گودرز با مهرداد، کتیبه‌ای با خط یونانی حجاری شده است؛ چنان که در این کتیبه یونانی شرح داده شده، این سوار زره پوش که سلحشورانه بر مهرداد پیروز گشته و او را از اسب بر خاک ذلت فرو انداخته است، همان گودرز، شاه شاهان، پسر گیو و یا گودرز دوم شاهنشاه بزرگ اشکانی بوده است.
از طرفی بالای سر گودرز نقشی یونانی است که با توجه به عقاید و اساطیر باستانی یونان، همان «نیکه» رب النوع یا الهه پیروزی است، داستان پنهان و مستتر در این کتیبه چنین است که مهرداد به تحریک رومی‌ها و برای تصاحب تاج و تخت گودرز به سرزمین ایران حمله می‌کند و به روایت «هرتسفلد» (1879- 1948 /Ernst Emil Herzfeld) در چند نوبت لشکر کشی، عاقبت در دشت‌ها و دامنه‌های کوه بیستون مغلوب گودرز دوم، شاه اشکانی ایرانیان می‌شود و این کتیبه را به افتخار پیروزی گودرز و به عنوان نمادی ماندگار از این دلیری، بر دل بیستون حک می‌کنند.
طبق نظر رومن گیرشمن (Roman Ghirshman /1895-1979) گودرز از سال‌های سی و هشت تا پنجاه و یک پس از میلاد مسیح، بر امپراتوری ایران اشکانی حکومت کرده است و از طرفی طبق دیدگاه‌های «هرتسفلد»، گودرز دوم از بازماندگان گودرز ساتراپ‌ها (والی، حاکم، استاندار، فرهنگ عمید) می‌باشد، همان که در نقش برجسته مهرداد دوم آمده است.
نقش برجسته گودرز دوم، سه پیکره را در خود دارد، سه سوار سلحشور و زره پوش و گودرز شاه در وسط، در حالی که تاج شاهی به دست «نیکه»، الهه بالدار پیروزی، بر سرش گذاشته می‌شود، در همان حال به مهرداد حمله کرده، او را مغلوب می‌کند.
در پشت سر گودرز، در دو جانب او، نقش دو سرباز ملازم و سوار بر اسب، در حالی که عزم مبارزه کرده‌اند حجاری شده است؛ در شهرستان سرپل ذهاب نیز نقش برجسته‌ای از گودرز وجود دارد که در آن از گودرز به عنوان شاه بزرگ، پسر شاه بزرگ «گیو» نام برده شده و این گمانه را تقویت می‌کند که شاید هر دو نقش برجسته در یک زمان خاص و به دست یک هنرمند سنگ تراش آفریده شده باشند.
نقش برجسته گودرز کجاست؟
نقش برجسته گودرز در مجموعه تاریخی، باستانی و ثبت جهانی شده بیستون قرار دارد که یکی از مجموعه‌ها و موزه‌های تاریخی و پر ارزش در ایران و سرتاسر جهان است.
مجموعه بیستون با تمام مکان‌ها، آثار و جاذبه‌های گردشگری خود در دامنه کوه بیستون، در جوار شهر کنونی بیستون و بر مسیر اصلی بزرگراه همدان به کرمانشاه واقع شده است، بنابراین دسترسی به این مجموعه و میراث بی‌همتا به نسبت آسان است و در موقعیت به نسبت نزدیکی از بسیاری مراکز شهری و مراکز استانی در سرتاسر کشور قرار گرفته است.
فاصله و زمان مورد نیاز برای رسیدن به مجموعه بیستون و بازدید از جاذبه نقش برجسته گودرز از برخی از مهم‌ترین نقاط شهری به شرح زیر است:
- فاصله نقش گودرز از شهر هرسین سی کیلومتر و سی دقیقه است.
- فاصله پیکره گودرز از شهر کرمانشاه سی و پنج کیلومتر و سی و پنج دقیقه است.
- فاصله نشان پیروزی گودرز از شهر تهران چهارصد و شصت کیلومتر و شش ساعت است.
- فاصله سنگ نگاره گودرز از شهر همدان صد و پنجاه کیلومتر و دو ساعت و بیست دقیقه است.
نقش برجسته گودرز مربوط به چه زمانی است؟
نقش برجسته یا کتیبه و سنگ نگاره گودرز در بیستون، چنان که از نام آن هویدا است، متعلق به گودرز یکی از شاهان اشکانی است؛ طبق اکثر روایت‌ها و با توجه به قرار گرفتن تمثال گودرز در کنار مهرداد، گویا این سنگ نگاره متعلق به گودرز دوم است که یکی از پادشاهان سلسله اشکانیان بوده است.
پادشاهی اشکانی با فتح شهر پارت در ۲۴۷ سال پیش از میلاد (۲۲۷۰ سال پیش) آغاز می‌شود و در ۲۰۸ سال پیش از میلاد (۲۲۳۰ سال پیش) به پایان می‌رسد بنابراین قدمت پادشاهی و کتیبه گودرز دست کم به ۲۲۳۰ سال پیش از امروز می‌رسد.
یادمان پیکره گودرز، در سمت شرقی نقش برجسته مهرداد واقع شده است؛ این کتیبه سنگی که بر تن باستانی بیستون نقش بسته است، طولی نزدیک به پنج و نیم متر و عرضی بیش از سه متر دارد و طبق تحقیقات و پژوهش‌های باستان شناسی، بی‌شک قدمت و زمان حجاری آن به دوران اشکانی برمی‌گردد.
گالری تصاویر نقش برجسته گودرز
