گوردخمه روانسر

درباره گوردخمه روانسر

گوردخمه روانسر که داخل شهر روانسر قرار دارد و به «کوشک فرهاد»، «طاق فرهاد» و «دخمه روانسر» نیز شهرت دارد، بنابر روایت باستان شناسان مختلف، به دوره‌های ماد، هخامنشی و ساسانی نسبت داده شده است.

از سوی دیگر، بین دخمه خواندن یا گوردخمه خواندن آن نیز اختلاف نظر زیادی وجود دارد و با توجه به اینکه نسبت دخمه و گوردخمه نسبت عام به خاص است، یعنی هر گوردخمه‌ای دخمه بوده، اما هر دخمه‌ای گوردخمه نیست، بنابراین اثر تاریخی کوشک فرهاد به احتمال زیاد یک دخمه است.

به گمانی نام دخمه شاپور یا کوشک شاپور برای این سازه تاریخی مناسب‌تر است، از آنجا که نشانی از حفر گور در وسط اتاقک آن وجود ندارد؛ در این دخمه گوری موجود نیست و از دیگر سوی نام دیگر این مکان یعنی؛ «کوشک فرهاد» نیز این حدس را که دخمه است و نه گوردخمه تقویت می‌کند.

گوردخمه روانسر یا طاق فرهاد (تاق فرهاد) اولین بار به دست کاوشگر آلمانی، پیتر کال مایر (Peter Calmeyer)، کاوش شده و اطلاعات تطبیقی گران بهایی در مورد جای نقش برجسته این دخمه به دست داده؛ نقش ‌برجسته‌ای که به نقش فروهر (الهه بالدار) منسوب و معروف بوده و دلیلی برای هخامنشی بودن زمان این اثر باستانی است.

گوردخمه روانسر برخلاف همه گوردخمه‌های ایران در همه اعصار تاریخی، در ارتفاعی نزدیک به سطح زمین حجاری شده است که این موضوع سبب مناسب دیگری برای دخمه ‌خواندن این مکان است؛ ارتفاعی چنان کم و در دسترس که متاسفانه باعث تخریب و آسیب این اثر با ارزش به دست افراد ناآگاه شده است.

اتاقک داخل دخمه مستطیلی شکل بوده و سقف آن، باز هم برخلاف گوردخمه‌ها، گنبدی شکل است، در یکی از دیواره‌های درون اتاقک، صفحه‌ای حجاری شده به صورت یک قاب در دل دیوار سنگی برجای مانده است که گویی محل همان نقش برجسته فروهر است که در طول زمان از بین رفته و تنها بر اساس مطالعات پژوهشگرانی چون کال مایر و دیگر مستندات می‌توان وجود آن را در گذشته و پیش از تخریب باور کرد.