بقعه مالک

درباره بقعه مالک

بقعه مالک در نزدیکی شهر سنقر و بر تپه‌ای مشرف بر شهر واقع شده است و با توجه به قدمت بقعه که به عصر سلجوقیان می‌رسد و نیز دیگر شواهد باستان شناختی، این تپه و نواحی اطراف آن قدیمی‌تر از شهر سنقر بوده و متعلق به دوره‌ای معروف به «دینور» است؛ یعنی دوره‌ای که هنوز شهر امروزی سنقر پدید نیامده و بخش دینور قدیم، یکی از ایالات و از مراکز تجاری پیش از اسلام در غرب ایران و عراق امروزی بوده است.

بنا و معماری بقعه مالک به سبک معماری سده‌های ابتدایی ایران اسلامی بوده، از فرمی بسیار ساده و از نمادهای گویای مذهبی برخوردار است.

بعدها، در دوره‌های نزدیک به معاصر و به دلیل نفوذ مذهب تشیع و احترامی که بزرگان این مذهب داشته‌اند، این بقعه را به مالک اشتر از یاران امام اول شیعیان منسوب کرده‌اند که خطایی تاریخی بوده است؛ بقعه مالک، به احتمال قریب به یقین، متعلق به یکی از بزرگان یا «ملاکین» اولیه شهر سنقر و منطقه بوده است که بعدها و تا همین امروز، در نزد مردم بومی تقدس یافته و آن را به مالک اشتر نسبت می‌دهند.

به هر روی یکی از ویژگی‌های این تپه که جذابیت گردشگری آن را بیش‌تر می‌کند، موقعیت آن نسبت به شهر سنقر و دسترسی آن به شهر از چهار جهت اصلی است؛ به عبارتی از بقعه مالک به سمت شهر سنقر می‌توان از چهار سمت و در چهار مسیر آسفالته استفاده نمود.

بقعه مالک از نظر معماری از نوع بناهای آجری با گنبد دوپوش است؛ در سه ضلع دارای شیروانی‌های سنگی بوده و پلان اصلی بقعه به صورت هشت‌ ضلعی منتظم است، نقشه‌ای که در معماری ایرانی و اوایل دوره اسلامی بسیار مرسوم بوده است.

طاق‌ نماهای بقعه با شیوه آجر چینی تزیین شده و در لچگی‌ها و سردرها نیز از آجرهای لعاب‌ دار استفاده کرده‌اند؛ کل بنا بر کرسی یک سردابه بنا شده است که مصالح آن از جنس سنگ و لاشه‌ سنگ بوده که از جمله مصالح و ملات‌های بسیار باداوم در معماری ایرانی – اسلامی است.

قطر ساختمان، یعنی فاصله یک گوشه از هشت‌ ضلعی از گوشه مقابل آن، نزدیک به هشت متر است و طول هر یک از ضلع‌ها نیز به بیش از پنج‌ متر می‌رسد.