دیوار پشتیبان
درباره دیوار پشتیبان
یکی از جاذبه‌های تاریخی در مجموعه و میراث جهانی بیستون «دیوار پشتیبان» است، دیواری تکیه داده به سکویی که به موازات دیواره «فرهادتراش» و در پای این صفحه، با مصالحی چون بلوک‌های سنگی، سنگ‌های تراش خورده و لاشه سنگ و با ملات گچ درست شده است.
طول دیوار پشتیبان صد و پنجاه متر و ارتفاع آن به چهار و نیم متر می‌رسد و در دو طرف چند سکوی پله دار در دل صخره‌ها کنده کاری شده است؛ دیوار پشتیبان روبروی فرهاد تراش با فاصله‌ای سیصد متری از آن، قرار گرفته است.
فرهاد تراش صفحه‌ای تراش خورده و وسیع است که به گمانه برخی تاریخ شناسان، برای نوشتن کتیبه‌ای بزرگ و مهم آماده می‌شده است و تا امروز نظر بیشتر کارشناسان باستان شناسی بر این بوده که این دیواره عظیم برای ثبت متنی مهم، معرفی دودمان یا شرح پیروزی‌ها در دوره ساسانیان حجاری شده است.
در سال‌های اخیر نظر دیگری ارائه شده که اهمیت وجود دیوار پشتیبان در نزدیکی فرهادتراش را مشخص می‌کند؛ پیش از این مجموعه دیوار پشتیبان که دربرگیرنده؛ سکو، دیوار و پله‌هاست را ابزارهایی به عنوان سازه کمکی و پیش ساخت برای کتیبه اصلی می‌دانستند اما امروزه معلوم گشته است که دیوار پشتیبان، سکو و پله‌ها کاربرد دیگری داشته‌اند.
این کاربرد تازه و نظر جدید، در دو دیدگاه بیان می‌شود: برخی بر آن هستند که سکو، پله‌ها و دیوار پشتیبان، آثار باقی مانده از یک معدن سنگ و کارگاه سنگ تراشی بوده‌اند که سنگ‌ها و قطعات مورد نیاز در کاخ‌ها و دیگر سازه‌های شاهی را تأمین می‌کرده‌اند و وجود کاخ ناتمام خسرو در پایین دست فرهادتراش، خود دلیلی بر صحت این مدعا است.
در این صورت دیواره موسوم به فرهادتراش به احتمال قوی ورودی یکی از رگه‌های معدن سنگ بوده است و قصد استفاده دیگر، به عنوان کتیبه و نگاره را از آن نداشته‌اند.
برخی دیگر بر این باورند که وجود سکو، پله‌ها و دیوار پشتیبان و دیواره موسوم به فرهادتراش، همگی، آثار به جامانده از آغاز یک پروژه ساختمانی، مانند کاخ، آتشگاه یا قلعه واره‌ای در بلندی بوده‌اند و چون متعلق به آخرین سال‌های عصر ساسانیان بوده‌اند، ناتمام رها شده و به سرانجام نرسیده‌اند.
به هر روی دیوار پشتیبان، با سنگ‌ها و بلوک‌های سنگی تراش خورده در اطراف آن و نیز وجود فرهادتراش در بالا سر آن، یکی از جاذبه‌های باستانی ارزشمند و بسیار دیدنی در مجموعه بیستون است که همه ساله تعداد زیادی از بازدیدکنندگان متخصص و غیرمتخصص را به بازدید از خود فرامی‌خواند.
دیوار پشتیبان کجاست؟
دیوار پشتیبان در مجموعه تاریخی، باستانی و ثبت جهانی شده بیستون قرار دارد که یکی از مجموعه‌ها و موزه‌های تاریخی و پر ارزش در ایران و سرتاسر جهان است.
مجموعه بیستون با تمام مکان‌ها، آثار و جاذبه‌های گردشگری خود در دامنه کوه بیستون، در جوار شهر کنونی بیستون و بر مسیر اصلی بزرگراه همدان به کرمانشاه واقع شده است، بنابراین دسترسی به این مجموعه و میراث بی‌همتا به نسبت آسان است و در موقعیت به نسبت نزدیکی از بسیاری مراکز شهری و مراکز استانی در سرتاسر کشور قرار گرفته است.
فاصله و زمان مورد نیاز برای رسیدن به مجموعه بیستون و بازدید از این جاذبه از برخی از مهم‌ترین نقاط شهری به شرح زیر است:
- فاصله دیوار از شهر هرسین سی کیلومتر و سی دقیقه است.
- فاصله دیوار از شهر کرمانشاه سی و پنج کیلومتر و سی و پنج دقیقه است.
- فاصله دیوار از شهر تهران چهارصد و شصت کیلومتر و شش ساعت است.
- فاصله دیوار از شهر همدان صد و پنجاه کیلومتر و دو ساعت و بیست دقیقه است.
دیوار پشتیبان مربوط به چه زمانی است؟
دیوار پشتیبان جزیی از سازه کمکی فرهادتراش بیستون بوده و در فاصله نزدیکی در مقابل آن قرار دارد؛ این دیوار، صفحه حجاری شده فرهادتراش و سکویی که به موازات دیوار ساخته شده همگی مجموعه‌ای را تشکیل می‌دهند که قرار بوده مبنای سازه‌ای عظیم‌تر باشند و متاسفانه ناتمام مانده‌اند؛ بنابراین قدمت این دیوار نیز مربوط به دوران ساسانیان است که از ۲۴۱ میلادی (۱۷۸۲ سال پیش) تا ۷۵۱ میلادی (۱۳۷۲ سال پیش) بر امپراتوری ایران حکومت می‌کرده‌اند.
طبق نظر کارشناسان و با توجه به حک نشدن هیچ متنی بر فرهادتراش، دیوار پشتیبان نیز مانند فرهادتراش به احتمال زیاد مربوط به اواخر ساسانی بوده و در حول و حوش ۱۳۷۲ سال پیش حجاری شده است و از آن زمان تا به امروز به یادگار باقی مانده است.
گالری تصاویر دیوار پشتیبان
