کاروانسرای ماهیدشت
درباره کاروانسرای ماهیدشت
این کاروان سرای شاه عباسی زیبا و کم نظیر، در رباط (شهر) ماهیدشت از توابع کرمانشاه واقع شده و دومین کاروان سرای بزرگ عصر صفویه، بعد از کاروان سرای بیستون در استان کرمانشاه است.
کاروان سرایی عظیم و تاریخی که بعد از افزون بر ششصد سال همچنان در مسیر تاریخ و در مقابل باد و طوفان حوادث ایستاده است و معماری چشم نواز بی‌بدیلی از گذشتگان را در چشم انداز امروزیان قاب کرده است.
کاروان سرای ماهیدشت در سی کیلومتری مرکز شهرستان کرمانشاه و در مسیر جهانی موسوم به «بزرگ راه دوم آسیا» بنا شده است.
پیشینه کارونسرای ماهیدشت
کاروانسرای ماهیدشت در دشتی باستانی موسوم به دشت ماهیدشت که هوایش هنوز پر از خاطره حریر و ادویه جاده ابریشم است، واقع شده. عمارتی بزرگ و پرهیبت که روایت‌های مختلفی بر آن هستند که در زمان شاه عباس دوم صفوی ساخته شده است و بعدها در عصر ناصری و به دستور میرزا آقاخان نوری، صدر اعظم ناصر الدین شاه بازسازی و مرمت گشته است.
شاید نخستین ویژگی تاریخی در مورد کاروان سرا ماهیدشت این باشد که تمام پی بنای آن از سنگ‌های حجاری شده ساسانی ساخته شده؛ که این خود، نشانه‌ای از وجود بناهای پیشا تاریخ اسلامی در دشت ماهیدشت است.
بنای اصلی کاروان سرای شاه عباسی دشت ماهیدشت در زمینی مربع و با زیربنایی چهارصد و نود متر مربعی و با طرح چهار ایوانی ساخته شده است؛ دو طرف ورودی اصلی کاروان سرا دارای ده طاق نما است که در غایت هنرمندی و ظرافت تزیین شده‌اند.
بزرگی تمام کاروان سرای ماهیدشت بالغ بر چهار هزار و پانصد متر مربع است که این مساحت به نسبت عظیم را با سازه‌های مختلف و متنوعی، با کاربری منحصر به خویش هر یک، تخصیص داده‌اند؛ از جمله این بخش‌ها می‌توان چهار سالن، سه شاه نشین، سی و سه حجره، حیاط مرکزی، اتاق‌ها، اصطبل‌ها، غرفه‌ها، هشتی‌ها و انواع سردر و طاق نماها و… را برشمرد.
معماری کاروانسرای ماهیدشت
حیاط مربع شکل و مرکزی در کاروان سرای شاه عباسی، از پیرامون با اتاق‌ها و از طریق اتاق‌ها با اصطبل‌ها و محوطه مرکزی و اصلی کاروان سرا نیز با حجره‌ها و سه شاه نشین محسور گشته‌اند.
هر چها ایوان دارای رخ بام‌های تزیین‌شده‌ای هستند که همگی، غیر از رخ بام ورودی، در یک تراز قرار گرفته و بالا بودن رخ بام ورودی ابهت و زیبایی فراتر از وصفی به کاروان سرای ماهیدشت کرمانشاه داده است.
از جنبه تزیینات و طرح‌های معماری داخلی، سقف هشتی‌ها با طرح سنتی و ایرانی موسوم به «رسم بندی»، به زیبایی تزیین یا رسمی بندی شده است.
هشتی‌ها فضایی رفیع و پر وسعت دارند و غرفه‌ها و حجره‌های طبقه دوم بر آن‌ها مشرف هستند؛ هشتی اصلی به ایوان جنوبی حیاط راه دارد و در دو طرف این ایوان دو طبقه طاقچه ساخته‌اند که علاوه بر کاربردی که داشته‌اند، تعادل و تناسبی بصری به این بخش و حتی کل کاروان سرا داده‌اند.
مدیریت و حفاظت از کاروان سرای شاه عباسی ماهیدشت در طول سال‌های متمادی و به ترتیب میان میراث فرهنگی، کانون جهان گردی، کانون اتومبیل رانی و… دست به دست شده است! مدیریت کنونی، این کاروان سرای با ارزش را تبدیل به مجتمع گردشگری و پذیرایی غرب ایران کرده و در صدد توسعه این امر است.
کاروانسرای ماهیدشت کجاست؟
شهر و کاروان سرای ماهیدشت در مسیر اصلی، در بزرگ راه راه کربلا قرار دارد؛ بزرگ راهی ملی و منطقه‌ای در خاورمیانه که ایران را از طریق کرمانشاه به کشور عراق و شهرهای عتبات عالیات متصل می‌کند و موقعیت آن به سادگی در دسترسی گردشگران قرار دارد:
- فاصله از طاق بستان تا کاروان سرای ماهیدشت چهل کیلومتر و چهل و چهار دقیقه است.
- فاصله شهرستان اسلام آباد غرب تا کاروان سرای ماهیدشت برابر سی و هشت کیلومتر و سی و دو دقیقه است.
- فاصله و زمان مورد نیاز از پایانه کاویانی (همدان – کرمانشاه) تا کاروان سرای ماهیدشت سی و هشت کیلومتر و سی و هشت دقیقه است.
- فاصله و زمان مورد نیاز از پایانه راه کربلا (ایلام – کرمانشاه) تا کاروان سرای شاه عباسی ماهیدشت بیست و هفت کیلومتر و بیست و هشت دقیقه است.
مکان های مهم نزدیک به کاروانسرای ماهیدشت
شهر و کاروان سرای ماهیدشت در دشتی تاریخی و دارای پیشینه تمدنی واقع است که موسوم به دشت ماهیدشت است، بنابراین در گستره این دشت و نیز در نزدیکی شهر ماهیدشت جاذبه‌های گردشگری زیادی وجود دارد که موارد زیر از جمله آن‌ها است:
- آتشکده میل مینگه در روستایی به همین نام و از توابع اسلام آباد غرب.
- قلعه هرسم که در روستایی به همین نام، از توابع اسلام آباد غرب واقع است.
- تپه جامه شوران، تپه‌ای تاریخی و متعلق به پیش از اسلام که در نزدیک جامه است.
- پل ماهیدشت که در شهر ماهیدشت و در نزدیکی کاروان سرای شاه عباسی واقع است
پیشنهاد کرمانشاه گشت در سفر به کاروانسرای ماهیدشت
به دلیل واقع شدن در مسیر زائران عتبات عالیات، اتاق‌های کاروان سرای ماهیدشت برای اقامت مسافران و زائران تجهیز شده است و حجره‌های این کاروان سرا که دارای چهارده چشمه حمام و چهارده چشمه سرویس بهداشتی است و نیز شاه نشین آن نیز تجهیزات مخصوص هتل و سفره خانه برای مسافران و زائران دارد؛ لذا به عزیزان گردشگر پیشنهاد می‌شود برای رزرو کردن اتاق و یا برخورداری از دیگر امکانات کاروان سرای ماهیدشت پیشاپیش و قبل از مسافرت با سامانه کرمانشاه گشت تماس گرفته، با بخش مربوطه هماهنگ شوند.
اقامتگاه های کرمانشاه
گالری تصاویر کاروانسرای ماهیدشت
