زیارتگاه سلطان سهاک

درباره زیارتگاه سلطان سهاک

زیارتگاه سلطان سهاک واقع در شهرستان پاوه و استان کرمانشاه است؛ سلطان اسحاق که لفظ آن در زبان کردی به «سهاک» تخفیف یافته و گاهی به اشتباه «سحاک» می‌نویسند، والاترین مقام معنوی و مقدس در میان آیین یاری و قوم یارسان است که گویی بنیان‌ گذار این آیین به‌ شمار می‌رود.

پیروان آیین یاری سلطان سهاک را صاحب بسیاری کرامات دانسته، او را مظهر وجود لایزال پروردگار می‌دانند و بر این باور هستند که نخست بار ذات باری‌ تعالی در وی جلوه کرده است؛ زیارتگاه سلطان سهاک در روستای شیخان از بخش نوسود پاوه و در محلی به نام «پردیور» قرار دارد که مقدس‌ترین مکان از نظر یارسانی‌هاست.

معماری آن بسیار ساده و با دیوارهایی از جنس سنگ است؛ دو گنبد سبز رنگ کوچک دارد و در محوطه به نسبت بزرگی واقع شده است؛ محیط پیرامونی زیارتگاه کوهستانی و دارای طبیعتی بکر و زیباست؛ بنابراین زائران سلطان سهاک می‌توانند در حین زیارت در یکی از مناطق زیبای گردشگری نیز گشت‌ و گذار کرده از زیبایی‌های آن بهره‌مند شوند.

گاهی نیز در زبان گفتار و گویش بومی از او با نام‌های «سلطان»، «صاحب حقیقت» و «سلطان کرم» یاد می‌کنند؛ سلطان سهاک در سده هفتم هجری در عراق به دنیا آمده لیک، بعد از مرگ پدر به ایران هجرت کرده، در قریه شیخان در نزدیکی پاوه می‌زیسته است.

وی فرزند عیسا برزنجه‌ای و دایراک‌ خاتون بوده که مادرش یکی از هفت شخصیت مقدس در آیین یاری است که به «هفت‌ تن» یا «هفتان» و «هفتون» شهرت دارند. سلطان سهاک را بیش‌تر به این دلیل بنیان‌ گذار آیین یاری یا یارسانی می‌دانند که در زمان او آیین «اهل حق» رواج و رسمیت یافته است؛ اما باید به این حقیقت اشاره نمود که آیین یاری یا یارسانی از قدیم روزگاران وجود داشته و گویی در زمان سلطان سهاک و به دست ایشان با آموزه‌های اسلامی‌ – شیعی ممزوج گشته و از این تاریخ به بعد نام «اهل حق» نیز به نام‌های «آیین یاری» و «آیین یارسانی» افزوده می‌شود.

به عبارتی ساده‌تر نقش سلطان سهاک این بوده که برای حفظ پیروان و دفاع از باورهای پیشا اسلامی دین خود و با تاکتیکی همراه با مدارا و تساهل، رنگ و طرزی اسلامی‌ – شیعی به آیین خود داده، آن را با شریعت شیعه هم‌ سازتر می‌کند.

به هر روی امروزه بارگاه سلطان سهاک قبله پیروان آیین یاری بوده، مهم‌ترین شخصیت و رسول این آیین در میان پیروان است، از سلطان سهاک کتابی دینی که بیش‌تر شامل سروده‌ها، دعاها و دستور العمل‌های کاربردی برای زندگی است باقی مانده که به کتاب «سرانجام» و «کتاو گه‌ورا» (کتاب بزرگ) معروف است؛ کتابی که در حکم کتاب مقدس آیین یاری است و در حقیقت جمع‌ آوری گفتارها و سخنان سلطان اسحاق (سهاک) است که به دست مریدان حفظ و جمع‌ آوری شده و بعدها توسط پیروان و به صورت سینه‌ به‌ سینه نیز بر آن افزوده‌اند.

تشکیل هفت خاندان معروف در تبار مردمان اهل حق، که امروزه هر کدام راه و رسم خود را دارند به دست سلطان سهاک انجام شده است؛ خاندان‌های خاموشی، یادگاری، ابراهیمی، قلندری، سوری، مصطفایی و باویسی؛ که بعدها چهار خاندان ذوالنوری، آتش‌ بیگی، شاه‌ حسینی و حیدری نیز به آن‌ها افزوده‌اند.