گوردخمه سرخده
درباره گوردخمه سرخده
در کنار رودخانه معروف گاماسیاب (گاماسی‌ئاو) و در میانه مسیر روستاهای سرخده و شمس آباد و به عبارتی در مسیر شهر بیستون به روستای سرخده، بعد از پشت سر گذاشتن پل چهر کوهی می‌بینید که بر بلندای آن گوردخمه‌ای پیداست که منسوب به زمانه مادیست و شاید به دلیل همجواری با روستای موسوم به سرخده، با همین نام خوانده می‌شود.
یک نظر آن است که گوردخمه‌ها مکانی جانشین برای استودان (برج خاموشان یا برج سکوت) هاست؛ یعنی در مناطقی همچون استان کرمانشاه و در کل حوزه زاگرس و غرب ایران، به دلیل نوع اقلیم، امکان یافتن محلی مناسب برای استودان‌ها یا ساختن آن‌ها مهیا نبوده است، بنابراین گوردخمه‌ها را به جای استودان‌ها ساخته و استفاده کرده‌اند.
بنابر آنچه گذشت، گروهی از پژوهندگان و مردم محلی، دخمه سرخده را گوردخمه دانسته‌اند و آن را منسوب به دوره مادها و گور گئومات مغ می‌دانند؛ اما تحلیلی دیگر که به احتمال زیاد نزدیک‌تر به حقیقت است از دخمه و گوردخمه بودن سرخده دفاع می‌کند؛ به این معنا که با یقین نمی‌شود گفت این سازه دخمه است یا گوردخمه!
البته نظریه دیگری هم هست که چون استان کرمانشاه و کردستان بیش‌ترین گوردخمه‌های این شکلی را در ایران دارند، پس این آثار همان استودان‌ها هستند اما رنگ و روش ساخت بومی – محلی – اقلیمی دارند؛ درست همانگونه که استودان‌های دیگر مناطق ایران متاثر از اقلیم و فرهنگ و روش‌های معماری همان مناطق بوده‌اند و درنتیجه شکل و مصالح و ساختشان از یک اقلیم به اقلیم دیگر تفاوت دارد.
به هر جهت دخمه یا گوردخمه سرخده، اتاق گونه‌ای با مساحت کم‌تر از چهار متر مربع (دو متر در یک متر و هشتاد سانتی متر) و ارتفاع سقف کم‌تر از یک متر و نیم است و سه قاب تو در توی زیبا، ورودی کوچک آن را که ابعادی یک متری دارد تزیین کرده‌اند.
گوردخمه سرخده کجاست؟
گوردخمه سرخده به موازات رودخانه گاماسیاب و در جاده بیستون به سمت روستای پاسار واقع شده است؛ مسیر آن از روستاهای شاه ملکی و زنگی چغا گذشته و در مجاورت روستایی به نام سرخده قرار دارد. دسترسی به آن به نسبت آسان و به بیستون نزدیک است و فاصله برخی نقاط از این گوردخمه به شرح زیر است:
- فاصله شهر هرسین تا دخمه سرخده سی کیلومتر و سی دقیقه است.
- فاصله شهر کرمانشاه تا دخمه سرخده چهل و پنج کیلومتر و چهل دقیقه است.
- فاصله مجموعه جهانی بیستون تا دخمه سرخده بیست کیلومتر و بیست دقیقه است.
مکان های مهم نزدیک به گوردخمه سرخده
گوردخمه و روستای سرخده در منطقه‌ای از استان کرمانشاه واقع شده‌اند که از یک سو نزدیک به آثار تاریخی و جاذبه‌های شهرستان هرسین هستند و از سوی دیگر در همسایگی مجموعه آثار بیستون قرار دارند؛ بنابراین منطقه دخمه سرخده از نظر تعداد جاذبه‌های گردشگری بسیار غنی و پرتعداد بوده، برخی از مکان‌ها و جاذبه‌های تاریخی، مذهبی و طبیعی نزدیک به آن به شرح زیر هستند:
- میراث جهانی بیستون، امامزاده باقر بیستون، روستای برناج، پل چهر، ساعت سنگی و…
- گوردخمه اسحاق‌وند، فرهاد تراش، پارک هرسین، گوردخمه برناج، سراب برناج، حوض سنگی، روستای نجوبران و…
پیشنهاد کرمانشاه گشت در سفر به گوردخمه سرخده
این دخمه از سمت کرمانشاه بعد از شهرک صنعتی فرامان و نرسیده به مجموعه میراث بیستون با یک فرعی از سمت راست جدا شده و از دل دشتی می‌گذرد که یکی از زیباترین دشت‌های استان کرمانشاه است و به گردشگران توصیه می‌شود که هنگام بازدید از گوردخمه، از طبیعت زیبا و روستاهای مسیر نیز بازدید نمایند.
از طرفی این مسیر به موازات گاماسیاب و نیز به موازات مسیر هرسین، پل چهر و دیگر جاذبه‌های این شهرستان است و می‌توان با صرف زمان کمی از این آثار دیدنی نیز بازدید به عمل آورد.
اقامتگاه های هرسین
گالری تصاویر گوردخمه سرخده
