پل چهر
درباره پل چهر
پل چهر در شهرستان هرسین شهر بیستون، دهستان شیرْزْ و در فاصله کم‌تر از سه کیلومتر از روستای چهر واقع شده است؛ سازه نخستین این پل تاریخی را برخی از کارشناسان به دوره قاجاریه نسبت داده‌اند و بر آن هستند که در دوره پهلوی اول باز‌سازی یا با پل امروزه جایگزین شده است.
اما روایت کارشناسانه – تاریخی دیگری هست (و باورپذیرتر) که می‌گوید این پل از نظر دیرینگی و نوع معماری، متعلق به عصر پهلوی اول بوده و از طرفی مدارکی از طرح و نقشه و توجیه فنی – اقتصادی پل موجود است که نشان می‌دهد این سازه از جمله پروژه‌های عمرانی – زیربنایی معروف به رضاشاهی است.
پل چهر که اثری ارزشمند و کاربردی است، دو دنیای این سو و آن سوی رود گاماسیاب را به هم رسانده است؛ دارای پنج دهانه و شش چشمه طاق است و در طول خویش نیز تکیه گاه یا جان پناهی به ارتفاع نیم متر دارد (شاید همان محل عبور عابر باشد).
عرض پل (جاده روی پل) پنج متر و طول هر دهانه چهار متر است؛ یعنی با توجه به تعداد دهانه‌ها (پنج دهانه)، درازای پل دست کم بیست متر می‌باشد.
نام پل چهر شاید از بن واژه «چهر» به معنای منظر و منظره (و حتی چهره امروزی) گرفته شده باشد، که در این حالت ریشه در «چیتْهَر» زبان پهلوی دارد و به معنای دیدار و چشم انداز است.
اما با توجه به آوا و گویش محلی که لفظی بینابین «چهر» و«چِر» ادا می‌کنند، امکان دارد که نام پل (و حتی نام روستا) همان «چِر» باشد؛ که در این حالت خود ریشه یا بن واژه «چِر» پهلوی بوده و گستره مفهومی آن شامل معناهایی از جمله گرداب، چرخیدن، صدای ریزش آب و چرخاب است؛ این امکان اخیر با لحاظ کردن بخش آوایی و بومی نام پل، به واقعیت نزدیک‌تر است.
یکی از ویژگی‌های پل این است که در جای جای بدنه آن سنگ‌هایی تراش خورده و پرداخت شده استفاده کرده‌اند که با توجه به قدمت پل (پهلوی اول یا حتی قاجار)، نشانگر این است که این سنگ‌ها از ته خرابه مانده‌های سازه‌های قدیمی‌تر، از مکان‌های دور و نزدیک آمده‌اند و در ساخت پل مصرف شده‌اند.
دلیل این برداشت خاص، ویژگی سنگ‌ها، ازجمله دیرینه بودگی و نیز فرم و نوع تراش آن‌هاست؛ چنان که بخش زیادی از آن‌ها، گورسنگ یا به لفظ امروزی‌تر سنگ قبر هستند، آن هم سنگ قبرهایی که دارای نقش و قاب‌اند و در اصل باید در شمار آثار نگارگرانه باشند!
البته قدمت این گورسنگ‌ها گویا به سده‌های اول اسلام می‌رسد و دلیل یا نشانه‌ای برای دورتر بردن نسب آن‌ها در دست نیست؛ پل چهر در استان کرمانشاه، عضوی از خانواده مجموعه پل‌هایی است که برخی جوان‌تر و بسیاری کهن سال‌تر از آن‌اند؛ این مجموعه تاریخی – گردشگری چنان فراوانی و پراکندگی وسیعی دارد که در هر جای استان که رودی، نهری و جویبارکی هست پلی تاریخی نیز پیوند دهنده دو کرانه آن‌ها شده است؛ شماری از این پل‌ها قوزیوند (قازی‌وه‌ن) در بیستون، پل میانراهان در سنقر، پل کوچه در کنگاور، پل کهنه در شهر کرمانشاه، پل ماهیدشت در شهر ماهیدشت و… هستند.
پل چهر کجاست؟
پل چهر در مسیر پلیس راه کرمانشاه – همدان به شهر هرسین و نرسیده به روستای چهر قرار گرفته است. این مسیر جاده اصلی شهر هرسین بوده و از کنار این اثر تاریخی می‌گذرد بنابراین دسترسی به این پل به نسبت آسان و سر راست بوده، فاصله و زمان مورد نیاز برای رفتن به پل از برخی نقاط مهم به شرح زیر است:
- فاصله شهر هرسین تا پل بیست کیلومتر و بیست دقیقه است.
- فاصله مجموعه جهانی بیستون تا پل ده کیلومتر و ده دقیقه است.
- فاصله پلیس راه همدان – کرمانشاه (دوراهی هرسین) تا پل پنج کیلومتر و پنج دقیقه است.
مکان های مهم نزدیک به پل چهر
این پل در نزدیکی روستای چهر و در مسیر راه اصلی هرسین، در یکی از مناطقی واقع شده است که از مهم‌ترین مسیرهای گردشگری در استان کرمانشاه بوده و به ویژه از نظر جاذبه‌های تاریخی بسیار غنی است؛ این پل در شهرستان هرسین و نزدیک به مجموعه تاریخی بیستون ساخته شده و بخشی از جاذبه‌های نزدیک به این پل تاریخی به شرح زیر هستند:
- میراث جهانی بیستون، امامزاده باقر بیستون، روستای برناج، ساعت سنگی، گوردخمه اسحاق‌وند و…
- فرهادتراش، پارک هرسین، گوردخمه برناج، گوردخمه سرخ‌ده، سراب برناج، حوض سنگی، روستای نجوبران و…
پیشنهاد کرمانشاه گشت در سفر به پل چهر
این سازه تاریخی در حد فاصل مجموعه میراث بیستون و شهر هرسین قرار دارد؛ بنابراین از یک سو به جاذبه‌های شهر هرسین و از یک سو به آثار بیستون دسترسی داشته و نزدیک است؛ لذا سامانه کرمانشاه گشت به گردشگران و علاقه مندان آثار تاریخی پیشنهاد می‌دهد که بازدید از پل چهر را در برنامه سفر به هرسین و نیز سفر به مجموعه بیستون بگنجانند.
از طرفی مسیر پلیس راه کرمانشاه – همدان به هرسین که از این پل می‌گذرد یکی از زیباترین مناطق و دشت‌های کرمانشاه است و از جاذبه‌های طبیعی زیادی برخوردار است؛ این جاذبه‌ها شامل باغ‌ها، مزارع، روستاها و از همه مهم‌تر کناره رودخانه گاماسیاب است.
طبیعت اطراف خود پل نیز در فصل بهار و تابستان برای تفرج و اتراق موقت بسیار مناسب بوده، از آب و هوا و اقلیم پرجاذبه‌ای برخوردار است.
اقامتگاه های هرسین
گالری تصاویر پل چهر
