گوردخمه دیره
درباره گوردخمه دیره
گوردخمه دیره که به اشتباه از توابع سر پل ذهاب به حساب آمده، در واقعیت متعلق به «دیره» دهستانی در شهرستان گیلان غرب است؛ از طرفی در تمام منابع باستان شناسی میراث فرهنگی و گردشگری، این گوردخمه را به نام «گوردخمه باشلین» میشناسند زیرا این گوردخمه در جوار روستای «شلین» در دیره قرار دارد.
گوردخمه دیره را مردمان بومی و کردهای کلهر، «فرائ کهن»، «وتاق فرائ» و «تاق فرائ» مینامند که به ترتیب به معنای «فرهاد کن»، «اتاق فرهاد» و «تاق فرهاد» هستند و باور مردم (الهام گرفته از داستانهای «خسرو و شیرین» و «شیرین و فرهاد») بر این است که فرهاد کوه کن این بنا را در دل کوه کنده است. از نظر قدمت، با اینکه اتفاق نظر عموم کارشناسان بر این است که این گوردخمهها به دوران مادها میرسند، اما گویا این آثار مربوط به دوران هخامنشی و شاید اشکانی باشند و انتساب آنها به مادها به عنوان یک جور «غلط مصطلح» درآمده و همه اهل فن پذیرفتهاند.
به هر روی گوردخمه «فرهاد کن دیره» انگار ناتمام مانده چرا که نشان هیچ گوری در آن نیست و تنها دو رکاب پله مانند در انتهای آن است، هرچند چرایی دیگر بر ناتمامی بنا میتواند این باشد که در دیوار سمت شرق گوردخمه، کتیبه نانوشته و در حقیقت لوحی تراش خورده و آماده نوشتن هست که هندسه نزدیک به مربع دارد (با ابعاد ۵/۱ متر).
گوردخمه شلین یا باشلین دیره، یکی از گوردخمههایی است که کاربری آرامگاهی داشته و از نمونههایش در استان کرمانشاه میتوان به گوردخمههای «دکان داوود» در سرپل ذهاب، «سرخده» و «سکاوند» در شهر هرسین و… اشاره کرد.
این گوردخمههای آرامگاهی، دارای معماری صخرهای و به اصطلاح «دست کند» بوده که به همین دلیل دوام و ماندگاری بسیار بالا و طولانی نسبت به دیگر سازهها دارند.
گوردخمه دیره با سطحی بیش از بیست متر مربع و با ارتفاع سقفی بیش از دو متر، به تقریب در ارتفاع پنج متری از سطح زمین بنا شده و مثل تمام گوردخمههای همخانوادهاش، دسترسی به آن بسیار سخت است که آن هم دلیل دینی – اعتقادی داشته است؛ چرا که در آیین این دوران تاریخی، دور بودن کالبد مرده از عناصر پاک چهارگانه ارزشمند بوده است.
دلیل این امر این است که مادها، هخامنشیان و ساسانیان، بیگمان تمام معتقدین به دین زرتشت، جسد فرد مرده را نجس و ناپاک میدانستند و ساسانیان به جای گوردخمه از استودان و برج خاموشان استفاده میکردند.
گوردخمه دیره کجاست؟
گوردخمه دیره یا باشلین که به گوردخمه فرهاد کن نیز معروف است در ابتدای دشت دیره و در ورودی جاده گلین واقع شده است؛ بنابراین در یکی از مناطق مهم و پربازدید گردشگری قرار گرفته که دسترسی به آن را از مسیرهای مختلف ممکن مینماید.
رفتن به این گوردخمه از سمت شهرهای گیلان غرب و سرپل ذهاب امکان پذیر بوده، فاصله آن از برخی نقاط مهم و جاذبههای گردشگری به شرح زیر است:
- فاصله مرکز دشت دیره تا گوردخمه باشلین بیست کیلومتر و بیست دقیقه است.
- فاصله شهر گیلانغرب تا گوردخمه شلین چهل و پنج کیلومتر و پنجاه دقیقه است.
- فاصله شهر سرپل ذهاب تا گوردخمه گلین سی و پنج کیلومتر و چهل دقیقه است.
مکان های مهم نزدیک به گوردخمه دیره
دشت دیره، منطقه تفریحی گلین و مکان گوردخمه فرهاد کن یکی از جلگههای غنی و سرسبز با فراوانی آب رودخانهها و نیز یکی از مناطق تاریخی و باستانی در شهرستان گیلانغرب است که دارای آثار باستانی زیادی میباشد؛ از طرفی به دلیل نزدیکی به شهرستان سرپل ذهاب نیز، دسترسی نزدیکی به جاذبههای این شهرستان دارد. بنابراین برخی از جاذبههای گردشگری که نزدیک به گوردخمه گلین هستند به شرح زیر میآیند:
- برج مهرنگار، زیارتگاه حضرت سلیمان، قلعه قلا، سد زاگرس و…
- سازه امله قوت، گلین، دشت دیره، زیارتگاه حضرت ابوالفضل، تنگ گولم، آتشکده سراب مورت و…
- تفریحگاه سراب مورت، کاخ اربابی، گردنه ملیه نی، آتشکده حسن زوردار، تفریحگاه ناودار، آبشار شاوله و…
پیشنهاد کرمانشاه گشت در سفر به گوردخمه دیره
کرمانشاه گشت به گردشگران و مسافرانی که قصد بازدید از گوردخمه شلین را دارند توصیه میکند که برنامه بازدید خود را چنان تدارک ببینند که یک روز کامل را به دیدن از باغها، رودخانهها و دشتهای گلین و دیره اختصاص دهند.
مجموعه تفریحی گلین که بعد از گوردخمه گلین و در همان مسیر واقع شده، دارای سفره خانه، مکانهای بوم گردی و خانههای روستایی قابل اجاره است.
امکانات پارکینگ، سرویس بهداشتی، باغچهها و خانه باغهای اختصاصی برای استراحت و تفریح در دسترس گردشگران بوده، میتوانند از میوهها و محصولات لبنی بومی و غذاهای سنتی نیز بهره مند شوند.
دشت دیره و باغهای گلین یکی از مناسبترین مکانها و مسیرهای گردشگری هستند که میتوانید در گوشه کنار آنها چادر زده و تفریحی به یادماندنی را برای خود و عزیزانتان رقم بزنید.
پیشنهاد میکنم برین واقعا تو فصل بهار و تابستان.